Binalarda Ahşap Yapı Malzemelerinin Kullanımı

Binalarda Ahşap Yapı Malzemelerinin Kullanımı

Binalarda kullanılan yapı malzemelerin, kullanım yeri ve tehlike sınıfına göre göstermesi gereken yangın dayanım performansı konusunda ortalama 30 dakikadan 120 (F30-F120 veya REI 30-REI120) dakikaya kadar dayanım istenebilmektedir. Organik malzemeler, düşük tutuşma sıcaklığı ve kararlı oksidasyon hızları sebebiyle genel olarak daha zayıf yangın dayanımına sahiptir. Tabi malzemenin fazı ve oksijen ile temas eden yüzey miktarı da önemli kriterlerdir.

Belli çap veya geometride ahşap kiriş ve kolonların 30 ile 60 dakika yangın dayanımı gösterdiği bilinmektedir. Kullanım yerine, yapı tipi ve tehlike sınıfına göre kullanılacak ahşap malzemenin kaç dakika boyunca yük taşıma, ısı ve duman izolasyon, bölme fonksiyonlarını yerine getirmesi gerektirdiğinin tespitine müteakip, bilinmesi gereken bir diğer veri de ahşabın yanma hızıdır. Ortalama 1 mm/min alev ilerleme hızını kabul ettiğimizde, 30 dakikalık bir dayanım için 30 x 1 mm = 30 mm; 3 cm. eder. Kare şeklindeki bir kolon, normal şartlarda, bir iç hacimde, her bir yüzeyinden min. 3 cm kaybedecektir.

Eğer kiriş olarak kullanılacak ve statik yük hesabı 30 cm x 30 cm’lik bir boyut gerektiriyorsa, F30’u sağlamak için, normal bu boyutun üstüne çıkılması gerekli olacak ve belki minimum 40x40 lik bir kolon kullanılması uygun olacaktır.

Esas olan ahşabın alev yürüme hızının iyi tespit edilmesidir. Ceviz, meşe ağacından bir yapı malzemesi ile söğüt, kestane ağacından yapılma yapı malzemeleri (kolon, kiriş, kapı..) aynı dayanıma sahip değildir. Yapı malzemesinin en/boy oranı, vertikal veya yatay yerleştirilmesi, hava sirkülasyonunun etrafında ne kadar etkili olacağı, ahşap üzerinde yangın geciktirici boya uygulanıp uygulanmadığı da önemli kriterlerdir.

Doğru tasarlanıp boyutlandırılması şartıyla, orta tehlikeli mekanlarda, ahşabın çeliğe oranla birçok artıları bulunmaktadır. Ahşap bir yangın esnasında taşıyıcı fonksiyonunu çok uzun süre koruyabilmekte ve böylelikle, kaçış, söndürme, arama ve kurtarma fonksiyonlarını olumlu etkilemektedir. Yine bir yangın esnasında, itfaiye görevlilerinin görsel olarak durum tespiti yapmasına olanak tanımaktadır. Buna karşılık çelik örn., 500 °C sıcaklığa eriştiği anda mukavemetinin yk. % 50’sini, 700 °C derecede % 70’ini kaybeder.

Dipl.-Ing Attila Soyluoğlu

(DIN EN ISO/IEC 17024)